Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΞΕΝΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Στον μετά χείρας τόμο συστεγάζονται έντεκα ομόκεντρες μελέτες της τελευταίας δεκαετίας. Στην ουσία, αποτελούν τα κεφάλαια προδιαγεγραμμένης πραγματείας, που έλαβε τελικά τον τίτλο «Ανταποκρίσεις» και τον υπότιτλο «Η ελληνική ταυτότητα της ξένης λογοτεχνίας», μέσα στο πλαίσιο της εν εξελίξει συστηματικότερης δοκιμής για την σύνταξη μιας ιστορίας των ελληνικών μεταφράσεων της ξένης λογοτεχνίας.

Ομολογώ ότι ο όρος "ανταποκρίσεις" είναι ένα είδος εσκεμμένου μεταφραστικού δανείου, για να στοιχίζεται με το κέντρο των μελετών αυτών που είναι η μετάφραση. Ο ελληνικός όρος ανταποκρίνεται προς το πνεύμα που διέπει τις μελέτες του τόμου, οι οποίες έχουν σκοπό να παρουσιάσουν μερικές διαδρομές και όψεις της δεξίωσης της ξένης λογοτεχνίας από τον νέο ελληνισμό. Αυτό ακριβώς έρχεται να διευκρινίσει ο υπότιτλος: πώς δηλαδή εγκλιματίζονται στοιχεία ξένων πολιτισμών και αποκτούν ελληνική ταυτότητα μέσω της μετάφρασης, η οποία, ούτως ή άλλως, υπήρξεν ανέκαθεν το απαραίτητον «αλειπτήριον» για την ανάπτυξη των εθνικών λογοτεχνιών και την προαγωγή των πολιτισμών.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, οι μεταφράσεις ως διαπολιτισμικό φαινόμενο ανήκουν εξίσου στον πολιτισμό-πηγή και στον πολιτισμό-στόχο, στον οποίο ενσωματώνονται και αποτελούν μέρος της κληρονομιάς του. Έτσι, λοιπόν, τα φαινόμενα που αποτελούν αντικείμενα των επιμέρους μελετών εξετάζονται μέσα στους όρους της ιστορικής συγκυρίας και των πολιτισμικών συμφραζομένων, που υπαγόρευσαν την πυκνή ή σπανιότερη μεταφραστική παρουσία, τον ρόλο και τον σκοπό των μεταφραστών, αλλά και την γλώσσα και την ρητορική των μεταφράσεων, εντέλει τις «ανταποκρίσεις» σε αυτό το πολιτισμικό δούναι και λαβείν.