ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑΤΑ

Η εμπειρία των μαζικών μετακινήσεων πληθυσμού ήταν καθοριστική για τα εθνικά κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση των τριών μεγάλων ηπειρωτικών αυτοκρατοριών, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Ο «σύντομος» ελληνικός Μεσοπόλεμος (1922-1940) χαρακτηρίστηκε από τις προσπάθειες ομογενοποίησης ενός εθνοτικά και πολιτισμικά ετερόκλητου πληθυσμιακού συνόλου, καθώς και από τις απόπειρες αντιφατικών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων.

Συνδυάζοντας προσεγγίσεις ερευνητών από διαφορετικά πεδία, αφετηρίες και σκοπιές, οι μελέτες αυτού του τόμου ανιχνεύουν τη ρευστότητα που χαρακτήριζε την εποχή εκείνη τις ταξικές εντάξεις, τις πολιτικές παρεμβάσεις και τις ιδεολογικές ταυτότητες. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζουν τις πολιτικές διαμόρφωσης του χώρου μέσα από αρτηρίες, κόμβους και τόπους μνήμης την υπαγωγή της υπαίθρου στην εθνική νομιμότητα τη διαμόρφωση νέων κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων και τις προσπάθειες ενσωμάτωσης των προσφύγων ως διαδικασίες προσαρμογής του κράτους στο διεθνές πλαίσιο. Τα νήματα που ξετυλίγουν μας επιτρέπουν έτσι να εντοπίσουμε τις ιδιαιτερότητες του Μεσοπολέμου τόσο ως προς άλλες περιόδους της ελληνικής ιστορίας όσο και σε σχέση με τις σύγχρονές τους διεθνείς εξελίξεις.

Σε μια εποχή όπου οι θεωρίες της «σύγκρουσης των πολιτισμών» και οι ουσιοκρατικές θεωρήσεις των κοινωνικών φαινομένων τείνουν να ταυτίσουν το παρελθόν με μια αέναη ακολουθία επετείων εκτός ιστορίας, οι μελέτες αυτές δείχνουν τη σημασία της κοινωνικής ιστορίας για μια κατανόηση του παρελθόντος στηριγμένη στη συγκεκριμένη ανάλυση συγκεκριμένων δεδομένων.