Το θαύμα της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας θα ήταν αδύνατο να συντελεστεί χωρίς το στρατό της, που της επέτρεψε να διατηρήσει την ισχύ της παρά τις συνεχείς εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετώπιζε από εχθρούς που διέφεραν σημαντικά μεταξύ τους. Στα πλαίσια αυτά, η ρωμαϊκή κληρονομιά ήταν το ίδιο σημαντική με την υιοθέτηση νέων όπλων και τακτικών στη μάχη.

Το «υγρόν πυρ», αν δεν ήταν το πιο σημαντικό από τα όπλα αυτά, σίγουρα ήταν αυτό που κατάφερε να αποκτήσει τη μεγαλύτερη φήμη όλων. Χρησιμοποιήθηκε καθ΄ όλη τη διάρκεια της βυζαντινής ιστορίας και χάρισε περιφανείς νίκες στο ναυτικό της. Το φοβερό αυτό όπλο αγγίζει τα όρια του θρύλου και όμως σχεδόν τα πάντα γύρω από το ίδιο και τη χρήση του παραμένουν για εμάς θολά, εξαιτίας της αοριστίας των πηγών που το αναφέρουν. Καλείται με πλείστα ονόματα όπως «ελληνικό πυρ», «θαλάσσιο πυρ», «σκευαστόν πυρ», «εσκευασμένο πυρ», «θαλάσσιον πυρ» και «μηδικόν έλαιον», όμως έμεινε στην ιστορία με το φοβερό, αντιφατικό με πρώτη ματιά, όνομα «υγρόν πυρ».

Στο έργο αυτό ο Κωνσταντίνος Καρατόλιος επιχειρεί να απαντήσει σε μια σειρά από θέματα σχετικά με το υγρό πυρ: Ποια ήταν η σύσταση του υγρού πυρός; Πόσο αποτελεσματικό ήταν; Ποιος είναι ο αληθινός εφευρέτης του; Με ποιο τρόπο το χρησιμοποιούσαν στις μάχες στη στεριά και τη θάλασσα; Το βιβλίο φιλοδοξεί να παράσχει μια ανασκόπηση της μέχρι τώρα έρευνας που να μπορεί να διαβαστεί εύκολα από μη ειδικούς, αλλά και να συμβάλλει στη μελέτη του θέματος, σεβόμενο την επιστημονική μεθοδολογία.