Ενώ στην ποίηση ενός Παλαμά ή ενός Σικελιανού η προκαταβολική γνώση ενός αρχαιοελληνικού θέματος ή μοτίβου προσφέρει στον αναγνώστη το κλειδί της κατανόησης του ποιήματος, στον Ελύτη παραμερίζεται η θεματική ή ιδεολογική χρήση και προβάλλεται η ρητορική διάσταση: στιλπνά ονόματα, κινδυνώδεις λεκτικές συμπλοκές, εύηχες και απαστράπτουσες λέξεις, άφθαρτα από τη χρήση και το χρόνο επίθετα γοητεύουν τον ποιητή και προξενούν στον αναγνώστη ένα ευφρόσυνο ανοικειωτικό αποτέλεσμα. Ο Ελύτης, ο οποίος αποτελεί μια αποκλίνουσα περίπτωση υπερρεαλιστή ποιητή, δεν επιχειρεί μόνο τομές και ρήξεις με το λογοτεχνικό παρελθόν, αλλά δοκιμάζει συνέχειες και συζεύξεις επιβάλλοντας τους δικούς του όρους. Το γεγονός ότι πρωτοποριακή ποίηση μπορεί να παραχθεί με χρήση παλαιών οικοδομικών υλικών, επιβεβαιώνεται πανηγυρικά από την περίπτωση ενός καθαρόαιμου υπερρεαλιστή, του Νίκου Εγγονόπουλου, στην ποίηση του οποίου είναι πυκνή η παρουσία του έργου του Κ. Π. Καβάφη. Υπάρχουν όμως και άλλες εκλεκτικές συγγένειες των υπερρεαλιστών με το λογοτεχνικό παρελθόν. Έτσι, ο Ελύτης ομολογεί την οφειλή του στην ποίηση του ρομαντικού Hoelderlin, και ιδιαίτερα στα ποιήματα που προέρχονται από την περίοδο του πνευματικού σκότους του.

Αναφορές σε αρχαιοελληνικά κείμενα δεν μπορούσαν να απουσιάζουν ούτε από την ποίηση του άλλου νομπελίστα ποιητή μας, του Γιώργου Σεφέρη, o οποίος όπως είναι γνωστό, επιχείρησε να μεταγράψει τον αρχαιοελληνικό λόγο στη γλώσσα μας, ούτε από την ποίηση του Ανδρέα Κάλβου, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως Πίνδαρος της νεότερης Ελλάδας. Το βιβλίο συμπληρώνεται με δύο ερμηνευτικές δοκιμές: η πρώτη αναφέρεται σε δύο ποιήματα από τη συλλογή Ελεγεία της Οξώπετρας του Ελύτη, και η δεύτερη στο ποίημα «Ανδρομέδα» από τη συλλογή Μυθιστόρημα του Σεφέρη. Ο τόμος ολοκληρώνεται με ένα παράρτημα που περιλαμβάνει τρία κείμενα αφιερωμένα στον Ιωάννη Συκουτρή, τον κλασικό φιλόλογο που μεταξύ των άλλων ασχολήθηκε και με τη Νεοελληνική λογοτεχνία. Τα παραπάνω κείμενα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο εξαιτίας της πρωτοτυπίας τους, αλλά και γιατί καθώς προέρχονται από τη γραφίδα ενός κλασικού φιλολόγου, εκκινούν από διαφορετικές επιστημολογικές προϋποθέσεις και από διαφορετικές μεθοδολογικές προδιαγραφές, οι οποίες φωτίζουν τη Νεοελληνική ποίηση από άλλη οπτική γωνία από εκείνη που θα επέλεγε ένα επαγγελματίας νεοελληνιστής.