Η ιστορία του Θεοφύλακτου Σιμοκάττη, ιστορικού και νομικού του 7ου αιώνα, αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό ιστορικό έργο που έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας για την εποχή την οποία περιγράφει (582-602). Το έργο του λόγω των εξαιρετικά δύσκολων περιστάσεων, που θα αντιμετωπίσει στη συνέχεια το Βυζάντιο θα συνεχιστεί ενάμισυ αιώνα, αργότερα, από τον πατριάρχη Νικηφόρο, με το έργο του Ιστορία Σύντομος, που πραγματεύεται την περίοδο (602-769).

Η θεματική της ιστορίας στρέφεται γύρω από δύο βασικούς άξονες: αφενός τα πολεμικά γεγονότα στα Βαλκάνια εναντίον των Αβαροσλάβων, και αφετέρου τους περσικούς πολέμους στην Ανατολή. Είναι ένα ιστορικό έργο που περιγράφει τα γεγονότα της εικοσαετούς βασιλείας του αυτοκράτορα Μαυρικίου. Εξαίρονται οι αρετές του, οι διοικητικές του ικανότητες, οι επιτυχίες του στα πολεμικά μέτωπα, αλλά και τα θρησκευτικά του ενδιαφέροντα - θέμα ιδιαίτερα αγαπητό στην Σιμοκάττη. Απεικονίζεται με τρόπο δραματικό η θανάτωση του ίδιου και των μελών της οικογένειάς του, και η ανάρρηση στον αυτοκρατορικό θρόνο ενός άσημου, αλλά παμπόνηρου στρατιωτικού, του Φωκά. Η βασιλεία -καλύτερα τυραννίδα- του τελευταίου, επέφερε τελικά την πλήρη κατάρρευση της άμυνας της αυτοκρατορίας.