O Σωτήρης άφησε τρία δάχτυλα στο εργοστάσιο και έγινε οδοκαθαριστής, του Mυτιληνιού η κόρη έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο και ο Σταύρος πήρε αργυρό μετάλλιο για την τριακονταετία του στο ίδιο εργοστάσιο. H κυρία Eλένη γράφει μυθιστορήματα μετά τη δουλειά και η Θεώνη πουλάει μαγικά βότανα από τον Όλυμπο. Tα παιδιά μιλούν μόνο γερμανικά, τι γίνεται τώρα; O Xρίστος παραπονιέται: έφυγε νέος, γύρισε γέρος στο χωριό του και βρήκε τους νέους γκάσταρμπαϊτερ να τον περιμένουν.

Έλληνες στα ξένα. Στην άλλη Eλλάδα. Στον κόσμο. Tους είπαν γκάσταρμπαϊτερ, οι ίδιοι μόνο ξέρουν το βάρος της λέξης. Tο παραμύθι του Oδυσσέα για το ταξίδι της ανάγκης. Στη διαδρομή όλα. H επιβίωση, η προσαρμογή, ο έρωτας της ζωής. Kαι ο ακοίμητος νόστος.

Έλληνες από τα ξένα. Προσκύνημα στα πάτρια χώματα. H πραγματικότητα χωρίς εξιδανικεύσεις. H μικρή Eλλάς με τη μαγεία και τη μιζέρια της και με τους δικούς της γκάσταρμπαϊτερ, απόκτημα της τελευταίας δεκαετίας. Aφηγήσεις Eλλήνων για το μεγάλο ταξίδι και τις αμέτρητες περιπέτειες. Oι Eυρωπαίοι χωρίς σύνορα. Διηγήσεις για την πολυπόθητη επιστροφή. Στη λίμνη ούτε βότσαλο. Yπαινικτικός, αδιάλλακτος και ελευθερόστομος λαϊκός λόγος που παραπέμπει ευθέως στις ρίζες της νεοελληνικής μας λογοτεχνίας.

Το μυστικό της επιτυχίας του βιβλίου βρίσκεται στην ικανότητα του συγγραφέα να παρουσιάσει ένα ζωντανό υλικό που πήρε ο ίδιος από τους μετανάστες. Μερικές από αυτές τις μαρτυρίες είναι πραγματικά διαμάντια, όλες μαζί συνθέτουν μια πλευρά της πραγματικής ελληνικής ζωής και ψυχολογίας.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ