Ο παπα-Νικολός Κουτούζης, μια από τις παράξενες αλλά και τις πιο σημαντικές μορφές των Νεοελληνικών Γραμμάτων, μίλησε με το χρωστήρα του, την ιδιόμορφη ζωή του αλλά και με τη γλώσσα της καθημερινής ζωής της εποχής του.

Μια γλώσσα συνηθισμένη στη σατιρική ποίηση του καιρού του - αλλά κι όχι ξένη στην παγκόσμια σάτιρα - μια γλώσσα άμεση και ικανή να τον φέρει κοντά και στους απλούς Ζακυνθινούς του 18ου αιώνα. Οι μεταγενέστεροι θεώρησαν αυτή τη γλώσσα αισχρή, τολμηρή και ανήθικη. Δημιουργώντας για τον εαυτό τους δικαίωμα αποσιώπησης γεγονότων της Ιστορίας, δημοσίευσαν τα πιο πολλά του ποιήματα κομμένα και ραμμένα στα μέτρα μιας δικής τους ηθικολογίας, ασφαλώς όχι ηθικής. Έτσι μας «γνώρισαν» έναν Κουτούζη μέσα από ποιήματα ουσιαστικά δικά τους, καμωμένα από τις όποιες λέξεις του ενέκριναν! (ο Αριστοφάνης και ο Ραμπελαί τη γλίτωσαν φτηνά, αφού φαίνεται πως έπεσαν σε λιγότερο ηθικολόγους μελετητές).

Σαν να μην έφτανε αυτό τα χειρόγραφα του Κουτούζη καταστράφηκαν από τους σεισμούς του 1953.

Ευτυχώς ο φιλόλογος Παναγιώτης Μαρίνος είχε αντιγράψει από την προσεισμική Βιβλιοθήκη Ζακύνθου κάμποσα από αυτά, τα οποία και ευγενικά μας παραχώρησε, αφού πολιτικά δύσκολες για τον ίδιο εποχές δεν του επέτρεψαν να εργαστεί και να τα δημοσιεύσει. Τα δημοσιεύουμε διακόσια χρόνια αφότου γράφτηκαν μαζί με τις ευχαριστίες όλων όσων καταλαβαίνουν ότι η προσφορά του αυτή ισοδυναμεί με διάσωσή τους. Τους άλλους, που θα διαμαρτυρηθούν ότι με τη δημοσίευσή τους θα συντελέσουμε στον παραστρατημό της γενιάς μας, δεν θα κουράσουμε με το να τους παραπέμψουμε σε σελίδες από την παγκόσμια Λογοτεχνία. Πιστεύουμε ότι είναι αρκετό να ρίξουν μια ματιά στα έντυπα που κρέμονται στο περίπτερο της γειτονιάς τους.